明

míng

1. жарқырау, ағару, қылаңдау, бозару, рауандау, ату

天明了 — таң атты

天已微明 — таң қылаңдап келеді

2. жап-жарық, сүттей жарық, аппақ жарық, жарық, сәуле

明月 — сүттей жарық ай

明暗 — сәуле мен көлеңке

广场上灯火通明 — кең алаң үсті жап-жарық болып тұр

明河 — Құс жолы

3. беп-белгілі, бесенеден белгілі, ап-айқын, айдан ашық, көпе-көрнеу, айдан анық, ап-анық, белгілі, мәлім, анық, ашық, айқын, көрнеу, әшкере, нақ, хақ, даусыз, шәксіз

说明 — ашық айту, ашалап түсіндіру, нақтап ұғындыру

黑白分明 — бесенеден белгілі, тайға таңба басқандай

明明是他搞的 — көпе-көрнеу сол істеп отыр

明处 — ашық, көрнеу, жалтаң

情况不明 — мән-жай белгісіз, жай-жапсар беймәлім

身分不明 — өзінің кім екені беймәлім

去向不明 — қайда кеткені белгісіз

指明出路 — жүрер жолын анық сілтеу, өмір жолын айқын көрсету

有话明说 — айтарыңды анық айт

明码售货 — анық бағамен сату, жария бағамен сату

4. түсіну, ұғу, ұғыну, білу, аңғару, байқау, аңдау

深明大义 — мәнісін әбден түсіну

不明利害 — пайда-зиянын білмеу, жақсы-жаманын аңғармау, келер-кетерін білмеу

不明就理 — жай-жапсарын түсінбеу, ебеп-себебін білмеу, жөнін білмеу, жүйесін танымау

明知故犯 — біле тұра қайшы келу, қасақана қиғаштық жасау, әдейі істеу

5. ертең, ендігі, келергі, келесі, алдағы, туар

明晚 — ертең түнде, ертең кешке

明春 — ендігі жылы жазғытұрым, келесі көктем

6. көз, қарашық, жанар

明目器 — көз нұрландырғыш, жанар жайнатқыш

双目失明 — екі көзі соқыр болып қалу, екі көзі бірдей көрмей қалу, екі көзінен бір-ақ айрылу

7. көреген, көрімпаз, қырағы, байқағыш, шалымпаз, парасатты, ақылды, зейінді, кемеңгер, дана, данышпан, алғыр

眼明手快 — көреген әрі шапшаң, шалымпаз әрі жылпос

耳聪目明 — құлағы түрік көзі көреген

8. Құдай Тағала, Құдай, Тәңір, Жасаған, Жаратқан; пайғамбар, әулие

【明器】 бақилық бұйым, ақыреттік дүние (сүйекпен бірге көмілетін зат)

9. адамның тегіне қолданылады